Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ιστορία Συνεργατισμού. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ιστορία Συνεργατισμού. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 11 Απριλίου 2012

Ίδρυση και Λειτουργία Προμηθευτικής-Καταναλωτικής Συνεργατικής Επιχείρησης μη Κερδοσκοπικού χαρακτήρα με κοινωφελείς δραστηριότητες

Είμαστε οργάνωση του τρίτου τομέα Οικονομίας, καθαρά εθελοντική.
Ο διαχωρισμός μας από το Δημόσιο τομέα και τον Ιδιωτικό, είναι προφανής.
Ο τρίτος τομέας λέγεται αλλιώς και Οικονομία της Αλληλεγγύης ή Κοινωνικός Τομέας της Οικονομίας.
Η σημερινή συγκυρία μας υποχρεώνει να συνθέσουμε τις προσλαμβάνουσες που έχουμε σε τοπικό, πανελλαδικό και παγκόσμιο επίπεδο, και αφορούν την άφιξη της οικονομικής φτώχειας και την πείνα που κλιμακωτά από το 2007 εγκαθίστανται μέσα στο σπίτι μας. Δεν αφορούν πλέον μόνο ειδικές πληθυσμιακές ομάδες.
Γνωρίζουμε ότι Πολιτισμός, αξίες και παραδόσεις καθορίζουν τις αποφάσεις των οικογενειών και των νοικοκυριών στις αναπτυγμένες και στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Γνωρίζουμε ότι οι ανθρώπινες ανάγκες δεν έχουν στατικό χαρακτήρα.
Διαμορφώνονται ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον σε κάθε χώρα, σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Παλαιότερα τα συνεργατικά κινήματα προσπαθούσαν να ανταποκριθούν στις ανάγκες επιβίωσης του ανθρώπου.
Σήμερα οι προσπάθειες τους στοχεύουν στη συνεχή αναβάθμιση του προσώπου και στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.
Σε κάθε περίπτωση έχουμε υποχρέωση να ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ, για το θέμα που εμείς γνωρίζουμε πολύ καλά ως εθελοντικές οργανώσεις και αφορά την Αλληλεγγύη, το Συνεργατισμό, τη Συλλογικότητα, απέναντι στον κίνδυνο του ΥΠΟΣΙΤΙΣΜΕΝΟΥ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟΥ ΜΑΣ, και παράλληλα να βοηθήσουμε τους συντοπίτες μας:

ü  να αναπτύξουν τέτοιες στάσεις, δεξιότητες και γνώσεις έτσι ώστε να προβαίνουν σε ορθές αποφάσεις προς όφελος των ιδίων και των άλλων, τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον, και
ü  να ενεργούν σύμφωνα με τις αποφάσεις αυτές,
ü  να είναι σε θέση να εφαρμόζουν τη συνεργατική θεωρία και
ü  να συμμετέχουν ενεργά και αποτελεσματικά στην ανάπτυξη της συνεργατικής τους επιχείρησης,
ü  να συνδυάζουν την Οικιακή Οικονομία και την προοπτική για βιωσιμότητα
ü  να συνυπάρχουμε ανακαλύπτοντας ξανά την πραγματική αξία των αγαθών!
ü  να φροντίσουμε για τη Δημιουργία θέσεων εργασίας για άτομα από ευπαθείς κοινωνικά ομάδες
ü  στην εξασφάλιση της βιωσιμότητας, δυναμικότητας και αυτονομίας της επιχείρησης
ü  στην παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου στους φορείς και πολίτες της τοπικής κοινωνίας και ενίσχυση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας της τοπικής οικονομίας
ü  στην εφαρμογή δράσεων προστασίας και διατήρησης του φυσικού πλούτου της περιοχής
ü  στην ενίσχυση του τουριστικού ενδιαφέροντος της περιοχής συνέπεια της ανάπτυξης των παραπάνω δράσεων
ü  στη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων
ü  στη διοργάνωση συνεδρίων και παρεμφερών εκδηλώσεων
ü  στη Παροχή τουριστικών ή άλλων υπηρεσιών χαμηλού κόστους στο γενικό πληθυσμό και σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες
Πολλοί συντοπίτες μας εκδήλωσαν ενδιαφέρον για τη συμμετοχή στο Συντονιστικό Εργαλείο για την διεκπεραίωση των παρακάτω βημάτων της Ίδρυσης και Λειτουργίας Προμηθευτικής-Καταναλωτικής Συνεργατικής Επιχείρησης μη Κερδοσκοπικού χαρακτήρα με κοινωφελείς δραστηριότητες με απώτερο σκοπό τη δημιουργία ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟΥ:

  • Σύνταξη καταστατικού
  • Έγκριση του καταστατικού από τους αρμόδιους θεσμικούς Φορείς και
  • Καταχώριση του στο μητρώο συνεταιρισμών
  • Οργάνωση και συντονισμό των προ καταστατικών συναντήσεων και της καταστατικής Συνέλευσης
  • Δημοσιότητα και εξωστρέφεια της προσπάθειας
Η Κοινωνική Προμηθευτική-Καταναλωτική Συνεργατική Επιχείρηση διοικείται από την
α) γενική συνέλευση
β) το διοικητικό συµβούλιο το οποίο εκλέγεται από τη γενική συνέλευση και
γ) το τριµελές εποπτικό συµβούλιο το οποίο επίσης εκλέγεται από την γενική συνέλευση

Ο συνεργατισμός
δραστηριοποιείται και παρέχει αγαθά και υπηρεσίες σε τμήματα της αγοράς που θεωρούνται μη κερδοσκοπικά και συμπληρώνει το δημόσιο και ιδιωτικό τομέα προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις, καλύπτουν ανάγκες και προσφέρουν αγαθά και υπηρεσίες που να είναι καινοτόμες,  συμβάλλουν στην ανάπτυξη της περιοχής δημιουργώντας θέσεις εργασίας, ενισχύοντας την απασχολησιμότητα των ανέργων, εντάσσει τις γυναίκες στην παραγωγική διαδικασία και στην επιχειρηματική δραστηριότητα, συνιστά καθαρά επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας. Θεωρείται προσωπική εταιρεία γιατί αποτελεί ένωση προσώπων και όχι ένωση κεφαλαίων.
Μπορεί επίσης να οριστεί ως η εμπορική εταιρεία µε νοµική προσωπικότητα της οποίας ο αριθµός των συνεταίρων και το κεφάλαιο είναι µεταβλητά και της οποίας ο σκοπός είναι δια της συνεργασίας των µελών της, η προαγωγή της ιδιωτικής οικονοµίας κάθε µέλους (και όχι το κέρδος), της ηθικής, κοινωνικής και πολιτιστικής προαγωγής τους και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής τους µέσα σε µια επιχείρηση.
Ο συνεργατισμός αποτελεί προσπάθεια των συνεταιριζόµενων µελών του να καταργήσουν ή να περιστείλουν τα υπερβολικά κέρδη των μεσαζόντων, αεριτζήδων κερδοσκόπων.
Βέβαια δεν αποκλείεται και στο συνεταιρισμό η επιδίωξη και πραγματοποίηση κέρδους, αλλά αυτό δεν αποτελεί, την κύρια και άμεση επιδίωξη,

Το καταστατικό 
ενδεικτικά περιέχει
1.     την επωνυμία και
2.     το σκοπό του συνεταιρισμού,
3.     τη διάρκεια,
4.     την έδρα του και
5.     τον τρόπο διοικήσεως
6.     την ευθύνη των συνεταίρων,
7.     τον τρόπο και το χρόνο συντάξεως του Ισολογισμού και
8.     του πίνακα διάθεσης κερδών,
9.     τον τρόπο εισδοχής νέων μελών και
10.  απομακρύνσεως παλαιών και
11.  την αξία κάθε συνεταιριστικής μερίδας.
Τη βάση της εταιρικής ιδιότητας στο συνεταιρισµό αποτελεί η συνεταιριστική µερίδα δηλαδή το ελάχιστο ποσό συµµετοχής κάθε προσώπου. Συνεταιριστική μερίδα είναι το ελάχιστο ποσό συμμετοχής κάθε προσώπου στο συνεταιρισμό. 

Οι Αρχές και οι Αξίες που διέπουν τα καταστατικά και την λειτουργία των Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων 
Δήλωση που αφορά τη συνεταιριστική ταυτότητα των συνεταιριστικών επιχειρήσεων υιοθετήθηκε στο συνέδριο της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας, (I.C.A.)  που έγινε το 1995  στο Μάντσεστερ του Ηνωμένου Βασιλείου και περιλαμβάνει τον ορισμό της συνεταιριστικής επιχείρησης,  τις συνεταιριστικές Αξίες και τις συνεταιριστικές Αρχές.
ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΠΟΔΕΚΤΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ  ΤΟΥ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΥ
“Συνεταιρισμός” είναι μια αυτόνομη Οργάνωση προσώπων τα οποία συνδέονται εθελοντικά  µε σκοπό να εξυπηρετήσουν τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ανάγκες  και επιδιώξεις τους µέσω μιας συμμετοχικής και δημοκρατικά ελεγχόμενης επιχείρησης.

Οι Συνεταιριστικές Αξίες και Αρχές όπως εξελίχθησαν στον χρόνο από την εποχή  του πρώτου καταναλωτικού συνεταιρισμού στο Rochdale
ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ (VALUES)
Οι συνεταιριστικές  επιχειρήσεις βασίζονται στις αξίες:
· της αυτοβοήθειας,
· της αυτοευθύνης,
· της δηµοκρατίας,
· της ισότητας,
· της δικαιοσύνης και
· της αλληλεγγύης.

Σύμφωνα µε τη συνεταιριστική παράδοση, τα µέλη των συνεταιριστικών επιχειρήσεων πιστεύουν στις ηθικές αξίες:
· της εντιμότητας,
· της ειλικρίνειας,
· της κοινωνικής ευθύνης και
· της μέριμνας για τους άλλους.

Ο Καταμερισμός προσφοράς της αιρετής και μη διοίκησης
Οι λειτουργίες της επιχείρησης
Απαραίτητες λειτουργίες για την συνεργατική μας επιχείρηση είναι
ü  η ταξινόμηση των παραγγελιών των μετόχων
ü  οι προμήθειες,
ü  η  συντήρηση αγαθών,
ü  οι   πωλήσεις,
ü  η  διαχείριση θεμάτων προσωπικού,
ü  η οικονομική διαχείριση,
ü  η  προστασία της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και
ü  η προστασία του περιβάλλοντος.
ü  Το περιβάλλον της επιχείρησης
Η ικανότητα της επιχείρησης να ικανοποιεί τους πελάτες των προϊόντων της στο εξωτερικό περιβάλλον καθορίζει την τύχη της. Με την έννοια αυτή, η επιχείρηση είναι ένα ανοιχτό σύστημα, καθώς ανταλλάσσει ενέργεια, ύλη και πληροφορίες με ένα πολυδιάστατο περιβάλλον (φυσικό, οικονομικό, τεχνολογικό, κοινωνικό, πολιτικό κλπ.), το οποίο βρίσκεται σε κατάσταση συνεχούς αλλαγής λόγω των συνεχών και ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων, του ανταγωνισμού και της αντίστοιχης οικονομικής ανάπτυξης και, έτσι, επιβάλλει τους όρους του για την επιβίωσή της, με αποτέλεσμα η επιβίωση και η πρόοδος της επιχείρησης να απαιτούν όλο και περισσότερες προσαρμογές στις επιταγές του περιβάλλοντος για τη διατήρηση μιας δυναμικής ισορροπίας μαζί του.

Σε πρακτική βάση, η διοίκηση και τα στελέχη που ευθύνονται για τη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων, αξιολογούν το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης και τις ενδοεπιχειρησιακές συνθήκες και τάσεις (εσωτερικό περιβάλλον), προσδιορίζουν εναλλακτικούς στόχους, μελετούν τη σκοπιμότητά τους, εξετάζουν τις δυνατότητες επίτευξής τους και επιλέγουν δραστηριότητες και έργα, που συνδυάζουν σχετικά χαμηλό επιχειρηματικό κίνδυνο με σχετικά υψηλό βαθμό οικονομικής απόδοσης.

H θεωρία του management

Η έννοια του management
Με τον όρο «management» εννοούμε την ανθρώπινη εκείνη δραστηριότητα που καθιστά δυνατή την εγκαθίδρυση αλλά και την διατήρηση σε μια επιχείρηση ή ένα οργανισμό ενός εσωτερικού περιβάλλοντος τέτοιου που να επιτρέπει στα άτομα να εργάζονται μέσα σε αυτό αποδοτικά αποτελεσματικά και παραγωγικά, με σκοπό να επιτύχουν ορισμένους κοινούς σκοπούς.

Ο ορισμός του  management
Η Αμερικάνικη Ένωση Management έχει δώσει τον εξής ορισμό:

Management είναι η εργασία μαζί με άλλους και μέσω άλλων, για την επίτευξη των στόχων της επιχείρησης αλλά και των μελών της.
Ο ορισμός αυτός:
·         Εστιάζει την προσοχή στα αποτελέσματα της επιχείρησης που πρέπει να επιτευχθούν.
·         Περιλαμβάνει την αντίληψη ότι η επίτευξη των προσωπικών στόχων των μελών θα πρέπει να ενσωματώνονται στους στόχους της επιχείρησης.

·         Η αποδοτικότητα, που αναφέρεται στην προσπάθεια που απαιτείται για να γίνει ένα έργο – όσο μικρότερη είναι η προσπάθεια τόσο μεγαλύτερη είναι η αποδοτικότητα.
Η χρήση των συνεταιριστικών αρχών της ICA
Παρά το ότι οι νόμοι που διέπουν τους συνεταιρισμούς έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις και βασίζονται σε διαφορετικές παραδόσεις, σε γενικές γραμμές απηχούν τον ορισμό, τις αξίες και τις αρχές για τους συνεταιρισμούς όπως διατυπώνονται στη «διακήρυξη της συνεταιριστικής ταυτότητας» που εγκρίθηκε από τη Διεθνή Συνεταιριστική Ένωση (ICA) το 1995 και υιοθετήθηκε πρόσφατα με ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών και ενσωματώθηκε πλήρως στη σύσταση του ΔΓΕ.
Συνεπώς, οι εθνικοί νομοθέτες θα πρέπει να βασίζονται στον ορισμό, τις αξίες και τις αρχές για τους συνεταιρισμούς όταν θεσπίζουν νέους νόμους που διέπουν τους συνεταιρισμούς.
-       Βλέπε ψήφισμα των Η.Ε. 56/114 που εγκρίθηκε στην 88η συνεδρίαση ολομέλειας της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων.Εθνών. στις 19 Δεκεμβρίου 2001 και την έκθεση του Γενικού Γραμματέα αριθ. 2001/68 με ημερομηνία 14 Μαΐου 2001.
-       Σύσταση 193 για την προώθηση των συνεταιρισμών που εκδόθηκε κατά την 90ή σύνοδο της Διεθνούς Διάσκεψης Εργασίας στις 20 Ιουνίου 2002. Εκτός από τον ορισμό και τις βασικές αξίες, η σύσταση περιέχει τις ακόλουθες αρχές: εθελοντική και ανοικτή συμμετοχή των μελών, δημοκρατικός έλεγχος από τα μέλη, οικονομική συμμετοχή των μελών, αυτονομία και ανεξαρτησία του συνεταιρισμού, δικαιώματα των μελών στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την πληροφόρηση, το καθήκον της συνεργασίας των συνεταιρισμών και το ενδιαφέρον για την κοινότητα.
-       Υπάρχουν ωστόσο αρκετά παραδείγματα ειδικών ενοτήτων κατάρτισης στον τομέα της διαχείρισης συνεταιρισμών (συμπεριλαμβανομένης και της εξ αποστάσεως μάθησης) ακόμα και ειδικά πανεπιστημιακά μαθήματα για όσους θέλουν να ασχοληθούν επιχειρηματικά με τους συνεταιρισμούς.
-       Τα κοινοτικά προγράμματα για την εκπαίδευση, την κατάρτιση, την ηλεκτρονική μάθηση και τη δια βίου μάθηση έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν τους συνεταιρισμούς, όπως φάνηκε από την πολύτιμη συμμετοχή τους σε προγράμματα όπως το Erasmus/Socrates, το Leonardo da Vinci I & II και τα προγενέστερα προγράμματα που λειτουργούσαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’80. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη και τα εθνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα και τις ενδιαφερόμενες οργανώσεις να καλλιεργήσουν τη γνώση για τη συνεταιριστική μορφή επιχείρησης μέσα από προγράμματα σπουδών στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση και να προωθήσουν την ανάπτυξη των σχετικών δεξιοτήτων.
Αγροτική και περιφερειακή ανάπτυξη
Οι συνεταιρισμοί, ως οργανώσεις βασισμένες στα μέλη τους, έχουν τις ρίζες τους στις τοπικές κοινότητες· συμβάλλουν στη διατήρηση των τοπικών θέσεων απασχόλησης και στην παροχή τοπικών υπηρεσιών σε ένα πλαίσιο οικονομικής παγκοσμιοποίησης.
Οι χρήστες των υπηρεσιών ενός συνεταιρισμού, είτε είναι παραγωγοί, καταναλωτές ή εργαζόμενοι, τείνουν να είναι σταθεροί από γεωγραφική άποψη.
Αυτές οι ισχυρές τοπικές ρίζες μπορούν να είναι αποτελεσματικό αντικίνητρο για την ερήμωση των αγροτικών περιοχών και να βοηθήσουν στην ανάπτυξη των φτωχότερων περιφερειών και τόπων. Καλούνται όλοι, πολίτες και θεσμικοί παράγοντες, να λάβουν σοβαρά υπόψη τον ευεργετικό ρόλο των τοπικών συνεταιρισμών για τις περιφέρειες, τις απομακρυσμένες περιοχές και τις φτωχές αστικές περιοχές.
Οι συνεταιρισμοί έχουν μια ισχυρή παράδοση που χρονολογείται πριν από τη βιομηχανική επανάσταση· δεν θα πρέπει ωστόσο να θεωρηθούν κατάλοιπο του 19ου αιώνα.
Σήμερα, αναγνωρίζουμε ότι η μεγάλη ποικιλία των μορφών επιχείρησης στον τόπο μας είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την οικονομία του.
Πρόκειται για σύγχρονες και δυναμικές επιχειρήσεις με μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης.
Οι συνεταιρισμοί αντιστοιχούν στο
  • 83% της ολλανδικής αγροτικής παραγωγής, στο
  • 50% των γαλλικών και στο
  • 37% και κυπριακών τραπεζικών υπηρεσιών, στο
  • 35% του φινλανδικού λιανικού εμπορίου τροφίμων, στο
  • 21% της υγειονομικής περίθαλψης στην Ισπανία και στο
  •  60% της δασοκομίας στη Σουηδία.

Πέμπτη 29 Μαρτίου 2012

Οι συνεταιρισμοί στην Ελλάδα (αγροτικοί) δεν απέτυχαν όλοι

Οι συνεταιρισμοί στην  Ελλάδα (αγροτικοί) δεν απέτυχαν όλοι
(δηλαδή δεν τους απέτυχαν όλους(!!).
Υπάρχουν και αρκετοί που κρατήθηκαν και λειτουργούν με πολύ θετικά αποτελέσματα.
σε διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα ανά την Ελλάδα:

Στην Ήπειρο: οι πρωτοβάθμιοι πτηνοτροφικοί συνεταιρισμοί
  • Ιωαννίνων και
  • Άρτας.
Στη Δ. Μακεδονία:
  • οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί από κοινού διάθεσης φρούτων «ΣΕΠΩΒ» και
  • «ΔΗΜΗΤΡΑ» Βελβενδού Κοζάνης και
  • στις Πρέσπες ο πρωτοβάθμιος συνεταιρισμός από κοινού αξιοποίησης και διάθεσης φασολιών.
Στην Κεντρική Μακεδονία:
  • οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί από κοινού διάθεσης φρούτων, Άρνισας και
  • η «Venus» Βεροίας, καθώς και ο περίφημος πλέον ανά τον κόσμο, πρωτοβάθμιος οινοποιητικός συνεταιρισμός
  • «Vaeni» Ναούσης. Επίσης και ο πρωτοβάθμιος
  • Μελισσοκομικός Συνεταιρισμός Νικήτης χαλκιδικής «ΣΙΘΩΝ».
Στην Θεσσαλία: η ΕΑΣ Βόλου.
Στην Πελοπόννησο: η ΕΑΣ Κορίνθου.
Στην Κρήτη:
  • Ο πρωτοβάθμιος Ελαιουργικός Συνεταιρισμός Πλατάνου Χανίων.
  • Η ΕΑΣ Πεζών,
  • η ΕΑΣ Ηρακλείου και
  • η ΕΑΣ Σητείας.
  • Ο πρωτοβάθμιος Γαλακτοκομικός Συνεταιρισμός και ο Κτηνοτροφικός Συνεταιρισμός Ανωγείων Ρεθύμνης.
Οι δύο αυτοί συνεταιρισμοί της Κρήτης πρωτοτυπούν στο είδος τους, οργανωτικά και λειτουργικά, και έχουν να διδάξουν πολλά στους αμφισβητίες των συνεταιρισμών(!!).
Να μη ξεχνάμε τις Συνεταιριστικές Τράπεζες και συνεταιρισμούς Φαρμακοποιών, καθώς και τα ΚΤΕΛ σε όλη την Ελλάδα.
Αυτές λοιπόν και αρκετές άλλες συνεταιριστικές οργανώσεις, ακόμη και σαν εξαίρεση, πιστοποιούν τον κανόνα.
Που αποδεικνύει για άλλη μια φορά, ότι όσοι συνεταιρισμοί λειτουργούν σωστά με συνεταιριστικά συνειδητοποιημένες ηγεσίες καθώς και με συνειδητοποιημένα φυσικά μέλη, δεν μπορούν παρά να πετύχουν και να επιβιώσουν κόντρα στη λυσσαλέα πολεμική των οργανωμένων ασύδοτων κερδοσκόπων ανταγωνιστών τους.

Δευτέρα 12 Μαρτίου 2012

H “Κοινή Συντροφία και Αδελφότητα των Αµπελακίων” το 1700

Κατά την περίοδο που στον  ευρωπαϊκό χώρο και  κυρίως στις χώρες της ∆υτικής Ευρώπης αναπτύσσονταν οι διάφορες συνεργατικές θεωρίες για αντιµετώπιση του κοινωνικού προβλήµατος, στην Ελλάδα, η οποία βρισκόταν κάτω από τη στυγνή δουλεία της Oθωµανικής Aυτοκρατορίας, λειτούργησε µε  µεγάλη επιτυχία η “Κοινή Συντροφία και Αδελφότητα των Αµπελακίων”, ένας οργανισµός µε έντονα συνεργατικά χαρακτηριστικά.

Τα Αμπελάκια είναι κοινότητα που βρίσκεται στο Νοµό Λάρισας και είναι κτισμένα στις πλαγιές του Κίσαβου κοντά στην κοιλάδα των Τεµπών. Η ίδρυση του πρώτου οικισµού, που στη συνέχεια αναπτύχθηκε σε κοινότητα, ανάγεται στο τέλος του 16ου αιώνα. Το χωριό γνώρισε μεγάλη ακµή στο τέλος του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, χάρη στα εξαιρετικής ποιότητας νήµατα που κατασκεύαζαν οι κάτοικοι του, καθώς και στην άριστη βαφή και επιτυχή εµπορία τους.

Μέχρι τα µέσα του 18ου αιώνα, η κοινότητα των Αµπελακίων ήταν σχεδόν άγνωστη και οι κάτοικοι του, που δεν ξεπερνούσαν τους 1500, ασχολούνταν βασικά µε τη γεωργία και κυρίως µε την αμπελουργία. Κατά το δεύτερο ήµισυ του 18ου αιώνα, η κατάσταση  άρχισε να μεταβάλλεται όταν οι µικρές οικιακές βιοτεχνίες κατασκευής και βαφής νηµάτων αποφάσισαν να ενωθούν και να δημιουργήσουν τις λεγόμενες  “Συντροφίες”   µε στόχο την αύξηση της παραγωγής, την αντιμετώπιση  των οικονομικών δυσκολιών και την επέκταση των εµπορικών δραστηριοτήτων τους στον ευρωπαϊκό χώρο.
Στις “Συντροφίες”, που αρχικά ήταν πέντε και αποτελούσαν ένα είδος ετερορρύθμων εταιρειών, συμμετείχαν όλοι σχεδόν οι κάτοικοι της κοινότητας.

Το 1778 οι πέντε  “Συντροφίες” των Αµπελακίων συνενώθηκαν και όλες µαζί αποτέλεσαν την ”Κοινή Συντροφία και Αδελφότητα των Αµπελακίων”  στην οποία συμμετείχαν και άλλες κοινότητες της κοιλάδας των Τεµπών. Η Κοινή Συντροφία και Αδελφότητα των Αµπελακίων ήταν οργανισµός κεφαλαίου και εργασίας µε συνεργατική προσέγγιση στη φιλοσοφία του, στην πρακτική που εφάρµοζε, στον τρόπο που λειτουργούσε, στους σκοπούς που έθετε και γενικά σε όλες τις πτυχές της δραστηριότητας του.

Μέλη του συνεταιρισµού ήταν  οι παραγωγοί βάµβακα και ερυθρόδανου καθώς επίσης και το εργατικό δυναµικό το οποίο απασχολούσε ο οργανισµός στις δραστηριότητες που ασκούσε. Έδρα του οργανισµού παρέµεινε η κοινότητα των Αµπελακίων.

Σκοπός του συνεταιρισµού ήταν η οικονοµική ενίσχυση των µελών του, αλλά και η πνευµατική και ηθική καλλιέργεια και αναβάθµιση τους. Για την επίτευξη των σκοπών του παραλάµβανε, επεξεργαζόταν και εµπορευόταν τα προϊόντα της πρωτογενούς παραγωγής των µελών του, παρείχε σε αυτά εργασία στα σύγχρονα τότε εργαστήρια του, παραχωρούσε στα µέλη πιστωτικές διευκολύνσεις µε ευνοϊκούς όρους και δεχόταν από αυτά καταθέσεις.
Τα ετήσια κέρδη του συνεταιρισµού ύστερα από την αφαίρεση σηµαντικών ποσών για έργα κοινής ωφέλειας και για φιλανθρωπικούς, πολιτιστικούς και άλλους παρεµφερείς σκοπούς, διαµοιράζονταν στα µέλη ανάλογα µε  τα κεφάλαια µε τα οποία το κάθε ένα συµµετείχε στο συνεταιρισµό υπό µορφή σταθερού τόκου και ανάλογα µε τη συνεργασία που κάθε µέλος είχε µε το συνεταιρισµό. Ο τρόπος διάθεσης των καθαρών κερδών ικανοποιούσε την αρχή της δίκαιης κατανοµής, σύµφωνα µε την οποία φτωχοί και πλούσιοι εργάζονταν και απολάµβαναν τους καρπούς της προσωπικής τους εργασίας.

Η κύρια δραστηριότητα του συνεταιρισµού ήταν η αγορά βαµβακιού  κυρίως από τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, η επεξεργασία και η µεταποίηση του σε νήµατα, τα οποία στη συνέχεια βάφονταν µε ανεξίτηλο κόκκινο χρώµα, περίφηµο για τη στιλπνότητα και την αντοχή του. Τα χρώµατα παράγονταν από το φυτό ερυθρόδανος, (Ριζάρι), το οποίο ευδοκιµούσε στην περιοχή των Αµπελακίων. Τα νήµατα του συνεταιρισµού απόκτησαν γρήγορα µεγάλη φήµη για την ποιότητα τους και έγιναν περιζήτητα σε όλες σχεδόν τις µεγάλες  ευρωπαϊκές πόλεις.
Ο οργανισµός είχε οργανώσει µεγάλο διεθνές δίκτυο διάθεσης των προϊόντων του και ίδρυσε δικά του υποκαταστήματα στη Βιέννη, στο Λονδίνο, στο Άµστερνταµ, στη Τεργέστη, στη ∆ρέσδη, στη Λειψία, στην Οδησσό και στην Κωνσταντινούπολη.

Πρωταρχικό ρόλο στην ανάπτυξη της συνεταιριστικής ιδέας στα Αµπελάκια διαδραµάτισε ο επίσκοπος Πλαταµώνα και Λυκοστοµίου ∆ιονύσιος πράγµα που επιβεβαιώνει το θετικό ρόλο που διαδραµάτισε η εκκλησία στην ίδρυση των συνεργατικών κινηµάτων.
Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι στό καταστατικό τῆς συντεχνίας τῶν Ἀμπελακίων Θεσσαλίας ὑπάρχουν συνεχεῖς ἀναφορές στό Εὐαγγέλιο, ἐνῶ ὡς συντάκτης ὑπογράφει ὁ Ἐπίσκοπος Πλαταμῶνος καί Λυκοστομίου Διονύσιος.
Η κοινή “Συντροφία και Αδελφότητα των Αµπελακίων” µε τη δραστηριότητα της αναζωογόνησε σύντοµα ολόκληρη την περιοχή.  Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως µέσα σε µικρό χρονικό διάστηµα ο πληθυσµός των Αµπελακίων τετραπλασιάστηκε και η κωµόπολη αναδείχθηκε, εκτός από οικονοµικό και σε πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης  περιοχής.  Από τις έξι χιλιάδες που είχαν φθάσει οι κάτοικοι της κοινότητας, οι δύο χιλιάδες εργάζονταν στα βαφεία του συνεταιρισµού, ενώ οι υπόλοιποι ασχολούνταν µε προπαρασκευαστικές ή βοηθητικές εργασίες. Την εποχή εκείνη λειτούργησε και η περίφηµη σχολή “Ελληνοµουσείο”, στην οποία δίδαξαν γνωστές προσωπικότητες των γραµµάτων, όπως ο Κωνσταντίνος Κούµας, ο Ευγένιος Βούλγαρης κ.α.

Από το 1808 άρχισε η βαθµιαία παρακµή του συνεταιρισµού που ολοκληρώθηκε το 1820, παραµονές της Ελληνικής Επανάστασης. Η παρακµή του  οργανισµού οφειλόταν σε διάφορες αιτίες, οι κυριότερες από τις οποίες ήταν οι ακόλουθες:

● Εκτός από το βαρύ φόρο που η “Υψηλή Πύλη” επέβαλλε στη Συντροφία, ο Αλί Πασάς που παρακολουθούσε µε ανησυχία την οικονοµική και πνευµατική πρόοδο που επιτυγχανόταν, εξωθούσε τους Τούρκους που κατοικούσαν στα γύρω χωριά να επιδίδονται σε επιδροµές και λεηλα σίες  της περιοχής και να διασκορπίζουν τους κατοίκους της ενσπείροντας τους την τροµοκρατία.

● Ο οξύς ανταγωνισµός της αγγλικής νηµατουργικής βιοµηχανίας, η οποία προµηθευόταν τις πρώτες ύλες από τις αποικίες σε εξευτελιστικές τιµές.

● Η απώλεια δέκα εκατοµµυρίων φράγκων που ο οργανισµός είχε συγκεντρωµένα σε τράπεζες της Βιέννης, ύστερα από την οικονοµική κατάρρευση της Αυστρίας, που σηµειώθηκε το 1811.

● Ορισµένες εσωτερικές αντιθέσεις που το γενικότερο κλίµα  δηµιούργησε   µεταξύ των συνεταίρων.

Ο συνεταιρισµός των Αµπελακίων δεν είναι ο µόνος που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα. Αναφέρουµε ενδεικτικά το συνεταιρισµό της Χίου για την παραγωγή µεταξιού και  την κατασκευή µεταξωτών υφασµάτων, το συνεταιρισµό που ίδρυσαν τα Μαδεµοχώρια της Χαλκιδικής για εκµετάλλευση των µεταλλείων της περιοχής τους, τους ναυτικούς συνεταιρισµούς της Ύδρας, των Σπετσών και των Ψαρών και τους συνεταιρισµούς των κοινοτήτων του Πηλίου Όρους.
Πολλοί Έλληνες µελετητές του συνεργατικού κινήµατος της Ελλάδας και ειδικότερα της συνεργατικής κίνησης που αναπτύχθηκε στην κοιλάδα των Τεµπών, υποστηρίζουν έντονα ότι ο συνεταιρισµός του Rochdale του Ηνωµένου Βασιλείου δεν ήταν η πρώτη στον κόσµο συνεργατική εταιρεία. Επιµένουν ότι η πρώτη συνεργατική εταιρεία ήταν η “Κοινή Συντροφία και Αδελφότητα των Αµπελακίων” και υπογραµµίζουν ότι η Ελλάδα είναι ιστορικά αδικηµένη στο θέµα αυτό. Ορισµένοι µάλιστα έχουν προβεί σε διαβήµατα προς το  διεθνές συνεταιριστικό κίνηµα για αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας.

Είναι γεγονός ότι χρονολογικά η Κοινή Συντροφία και Αδελφότητα των Αµπελακίων ιδρύθηκε το  έτος 1778, ενώ ο συνεταιρισµός του Rochdale το 1844.
Συνεπώς δεν µπορεί να αµφισβητηθεί ότι τα “Αµπελάκια” προϋπήρξαν του “Rochdale” κατά επτά περίπου δεκαετίες. Ούτε µπορεί να αµφισβητηθεί ιστορικά ο συνεργατικός χαρακτήρας της Κοινής Συντροφίας κατά την άποψη των Ελλήνων µελετητών.

Παράλληλα όµως, θα πρέπει να επισηµανθεί ότι ο συνεταιρισµός του “Rochdale” επέζησε πολύ περισσότερα χρόνια από εκείνο των Αµπελακίων και ότι το 1895, που ιδρυόταν η ∆ιεθνής Συνεταιριστική Ένωση, ο µεν συνεταιρι σµός του “Rochdale” µεσουρανούσε και αποτελούσε παράδειγµα για µίµηση, ο δε συνεταιρισµός των Αµπελακίων είχε ήδη διαλυθεί από το 1820 και ουδείς αναφερόταν για την ύπαρξη του. Θα πρέπει επίσης να σηµειωθεί ότι, από το συνεταιρισµό του “Rochdale”, προέκυψαν οι συνεργατικές Αρχές και ότι αµέσως µετά την ίδρυση του συνεταιρισµού, το Ηνωµένο Βασίλειο προχώρησε στη δηµιουργία του αντίστοιχου θεσµικού πλαισίου, ενώ στην Ελλάδα ο πρώτος νόµος για τους συνεταιρισµούς ψηφίστηκε κατά την δεύτερη δεκαετία του εικοστού αιώνα.
Παρά τις επισηµάνσεις αυτές αποτελεί ιστορική πραγµατικότητα ότι η κοινή Συντροφία και Αδελφότητα των Αµπελακίων προϋπήρξε αρκετά του καταναλωτικού συνεταιρισµού του Rochdale.